امنیت غذا و تغذیه عبارت است از : دسترسی فیزیکی و اقتصادی تمام افراد در همه اوقات به غذای کافی و سالم که به شیوه های قابل قبول اجتماعی و با مطلوبیت فرهنگی بدست آید تا تمامی سلولهای بدن از مواد مغذی کافی برای دستیابی به یک زندگی سالم و فعال بهره مند شوند.

ابعاد کلیدی امنیت غذایی شامل: تامین غذای کافی و سالم به شیوه های قابل قبول اجتماعی، توان اقتصادی خانواده برای تامین غذا است.

درحالی که ابعاد امنیت تغذیه ای شامل :تامین سلامت، زندگی در محیطی بهداشتی، دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی و رفاه اجتماعی و توزیع عادلانه غذا در خانوار و منطبق بر نیازهای فیزیولوژیک افراد و انتخاب غذا مبتنی بر فرهنگ و سواد تغذیه ای است.

عوامل متعددی در ایجاد ناامنی غذایی موثرند مانند بحران های طبیعی و دست ساز انسانی و مهاجرت از روستا به حاشیه شهر ، بیکاری، بیسوادی ، آگاهی های تغذیه ای کم و عادات و رفتار های غذایی غلط ، بیماری ، در دسترس نبودن مواد غذایی ، قیمت بالای برخی مواد غذایی و ....که در صورت بی توجهی به آنها احتمال گرسنگی، سوءتغذیه و ناامنی غذایی ( اعم از کم خوری و کمبود دریافت انرژی و مواد مغذی که منجر به کم وزنی و کوتاه قدی کودکان و کمبود ریزمغذیها در گروههای آسیب پذیر می شود ، تا بیش خواری و اضافه دریافت انرژی که منجر به اضافه وزن و چاقی و بدنبال آن بیماری های غیرواگیر می شود ) تشدید می شود.

نا سالم بودن غذا که از مزرعه تا سفره ممکن است اتفاق بیفتد ، بعنوان مثال وجود باقیمانده سموم دفع آفات ، مصرف نامناسب کود های شیمیایی و تجمع نیترات در محصولات کشاورزی و آلودگی مواد غذایی به فلزات سنگین ، میزان بالای قند و نمک ، اسید چرب ترانس و اشباع در مواد غذایی و در نهایت مصرف غذای ناسالم نیز ابعاد امنیت غذا و تغذیه را به مخاطره می اندازد.

دستیابی به امنیت غذایی بیش از هر چیز نیازمند اصلاح الگوی مصرف غذایی است. حجم بالای ضایعات مواد غذایی، اتلاف منابع آبی به دلیل استفاده از روشهای نادرست آبیاری و نیز عدم توجه به نگهداری مناسب محصولات زراعی و باغی، مصرف نامناسب سموم دفع آفات و کود های شیمیایی از مصادیق نگران‌کنندۀ افزایش ناامنی غذایی هستند.

بطور خلاصه، حفظ سلامت تغذیه ای و تامین امنیت غذایی در سطح خانوار تابع چهار عامل، درآمد و قیمت ها بعنوان یکی از مهمترین عوامل موثر در انتخاب و خرید موادغذایی ، دسترسی به موادغذایی در بازار و محل زندگی، آگاهی و دانش خانواده در مورد غذا و تغذیه از نظر خرید، نگهدای، پخت غذا و توزیع آن در خانوار، دستـــرسی به خـــــدمات بهداشتی درمانی برای پیشگیری و درمان بموقع بیماریها و سلامت افراد برای بهره گیری مطلوب بیولوژیک سلولی از مواد مغذی مصرفی است

این موضوع به اثبات رسیده است که سلامت انسان ها مستلزم پیروی از یک برنامه غذایی مناسب در همه دوره های زندگی است . مطالعات انجام شده در جهان نقش تغذیه صحیح را در پیشگیری از بیماری های غیر واگیر نشان داده است.مطالعات انجام شده حاکی از آن است که 76 % علل مرگ و میر در کشور مربوط به بیماری های غیر واگیر یعنی بیماری های قلبی و عروقی ، سرطان ها ، دیابت و بیماری های مزمن تنفسی است و الگوی غذایی نامناسب ، مصرف زیاد قند ، نمک و چربی و هم چنین مصرف کم سبزی و میوه و تحرک بدنی ناکافی فاکتور خطر اصلی ابتلا به این بیماری ها و اضافه وزن و چاقی ست.

باتوجه به شرایط اپیدمی بیماری کرونا و باتوجه به شعار امسال روز جهانی غذا می بایست همه باهم برای تغذیه سالم و تامین امنیت غذایی خانواده بکوشیم.

زهرا قریب مطلق-کارشناس تغذیه منطقه قادرآباد